Sahis zamirleri ve kullanimlari

Şahıs Zamirleri ve Kullanımları

Cümle kurmadan önce öğrenilmesi gereken ilk kelimelerdendir şahıs zamirleri. Çünkü zamirler, her tür ismin yerine geçebilen kelimelerdir.

Zamirler sözkonusu olunca bir diyalogun üç tarafı vardır. (1) Konuşan, (2) dinleyen ve (3) hakkında sözü edilen (ya da diyalog ortamında bulunmayan).

Türkçe bir isim, tekil ya da çoğul olabilir. Türkçede çoğul, ikiden başlar.

(1) Konuşan, kendisinden bahsederken "ben" zamirini, konuşanlar, kendilerinden bahsederken "biz" zamirini kullanır. Bu iki zamire birinci şahıs zamirleri denir.

(2) Dinleyene hitaben "sen" zamiri, dinleyenlere hitaben "siz/sizler" zamiri kullanır. Bu iki zamire ikinci şahıs zamirleri denir.

(3) Diyalogta ortamında olmayandan ya da diyalogun iki tarafı dışındakinden bahsederken tek kişiyse "o", birden fazla kişiyse "onlar" zamiri kullanılır.

Şu halde Türkçede şahıs zamirleri şunlardır:
(1) Birinci şahıs zamirleri: ben, biz
(2) İkinci şahıs zamirleri: sen, siz
(3) Üçüncü şahıs zamirleri: o, onlar
Türkçede toplam 6 şahıs zamiri bulunmaktadır.

Arapça bir isim ise ya tekil ya ikil ya da çoğuldur. Arapçada çoğul, üçten başlar. İster tekil, ister ikil isterse çoğul olsun, Arapçada isimler ya müzekkerdir ya da müennestir. Şu halde:

MÜZEKKER OLANLAR
(1) Birinci şahıs zamirleri: ben, biz (ikil), biz (çoğul)
(2) İkinci şahıs zamirleri: sen, siz (ikil), siz (çoğul)
(3) Üçüncü şahıs zamirleri: o, onlar (ikil), onlar (çoğul)

MÜENNES OLANLAR
(1) Birinci şahıs zamirleri: ben, biz (ikil), biz (çoğul)
(2) İkinci şahıs zamirleri: sen, siz (ikil), siz (çoğul)
(3) Üçüncü şahıs zamirleri: o, onlar (ikil), onlar (çoğul)

Arapçada toplam 18 şahıs zamiri bulunmaktadır.
Aşağıdaki tabloya bu çerçevede bakınız.

Müzekker İsimler İçin			Müennes İsimler İçin
Tekil	İkil	Çoğul	Tekil	İkil	Çoğul
هُوَ o	هُمَا onlar	هُمْ onlar	هِي o	هُمَا onlar	هُنَّ onlar	3. Şahıs zamirleri
أَنْتَ sen	أَنْتُمَا siz	أَنْتُمْ siz	أَنْتِ sen	أَنْتُمَا siz	أَنْتُنَّ siz	2. Şahıs zamirleri
أَنَا ben	نَحْنُ biz	نَحْنُ biz	أَنَا ben	نَحْنُ biz	نَحْنُ biz	1. Şahıs zamirleri

Not: Arapça bir isim, her bir şahıs zamiri grubundan birine yüklem olarak gelebilir. çünkü her şahıs zamiri grubunda zamirlerden biri tekil, diğeri ikil, diğeri ise çoğuldur.

Şahıs zamirlerinin kullanıldığı yerler:
1) İsim cümlesinin mübteda öğesi, şahıs zamiri olarak gelebilir. Örnek:

1) هُوَ مُدَرِّسٌ.

2) هِيَ طَبِيبَةٌ.

1) O, (bir) öğretmendir.

2) O, (bir) doktordur.

2) İsim cümlesinin haber öğesi, şahıs zamiri olarak gelebilir.Örnek:

1) الْمُدَرِّسُ هُوَ.

2) الطَّبِيبَةُ هِيَ.

3) الْمَطْلُوبُ أَنَا.

1) Öğretmen, o.

2) Doktor, o.

3) Aranan, benim.

3) İsim cümlesinin hem mübteda öğesi hem de haber öğesi, şahıs zamiri olarak gelebilir. Örnek:

1) هُوَ هُوَ.

2) هِيَ هِيَ.

3) أَنَا هُوَ.

4) هُوَ أَنَا.

1) O, odur.

2) O, odur.

3) Ben, oyum.

4) O, benim.

4) Mübteda ve haber öğesi, her ikisi de marife olduğunda, (özellikle de haber öğesi, nitelik bildiren bir isim olduğunda, dinleyicinin mevcut terkibi sıfat tamlaması olarak algılama ihtimalini ortadan kaldırmak için) mübteda ve haber öğelerinin arasına şahıs zamiri getirmek, -tercihe bağlı- yaygın bir kullanımdır. Bu zamire, fasıl zamiri adı verilir (çünkü bu zamirin temel fonksiyonu, özne ile yüklemi; mübteda ile haberi birbirinden ayırmaktır). Fasıl zamiri, mübteda öğesinin zamir değerine göre, 3. şahıs zamirlerinden seçilir.

1) الطَّبِيبُ هُوَ الطَّوِيلُ.

2) المُهَنْدِسَةُ هِيَ الْمَرْأَةُ الْقَصِيرَةُ.

3) هَذَا هُوَ الطَّالِبُ الَّذِي رَأَيْتُهُ فِي السُّوقِ.

4) هَؤُلَاءِ هُم الطُّلَّابُ الَّذِينَ رَأَيْتُهُمْ فِي السُّوقِ.

1) Doktor, uzun olandır.

2) Mühendis, kısa olan kadındır.

3) Bu, (kendisini) çarşıda gördüğüm öğrencidir.

4) Bunlar, (kendilerini) çarşıda gördüğüm öğrencilerdir.

Not: Mübteda öğesi, uzun bir kelime grubu olduğunda, haberin önüne fasıl zamiri getirmek de yaygın bir kullanımdır. Ayrıca, fasıl zamiri kullanmak için marife olan mübtedadan sonraki haberin marife olma zorunluluğu da yoktur.

الطَّالِبُ الَّذِي رَأَيْتُهُ فِي السُّوقِ أَمْسِ يَتَجَوَّلُ فِي الشَّارِعِ هُوَ مَرِيضٌ.

Dün, çarşıda, kendisini caddede dolaşırken gördüğüm öğrenci, hastadır.

Şahıs zamirlerinin tekit ve şa'n zamiri başta olmak üzere başka kullanımları da vardır....