Arapçada isim cümlesi, 6+1 toplam 7 farklı kalıpta ortaya çıktığını söylemiştik. Bunları, mübteda ve haber öğelerinin zamir değerleriyle aşağıdaki şekilde formülleştirmek mümkündür.
1) هُوَ هُوَ. المثال: الطَّالِبُ ذَكِيٌّ.
2) هُمَا هُمَا. المثال: الطَّالِبَانِ ذَكِيَّانِ.
3) هُمْ هُمْ. المثال: الطُّلَّابُ أَذْكِيَاءُ.
4) هِيَ هِيَ. المثال: الطَّالِبَةُ ذَكِيَّةٌ.
5) هُمَا هُمَا. المثال: الطَّالِبَتَانِ ذَكِيَّتَانِ.
6) هُنَّ هُنَّ. المثال: الطَّالِبَاتُ ذَكِيَّاتٌ.
+ 7) هِيَ هِيَ. المثال: الْكِلَابُ ذَكِيَّةٌ.
1) Öğrenci zekidir. (müzekker tekil isim + müzekker tekil isim)
2) Öğrenciler zekidir. (müzekker ikil isim + müzekker ikil isim)
3) Öğrenciler zekidir. (müzekker çoğul isim + müzekker çoğul isim)
4) Öğrenci zekidir. (müennes tekil isim + müennes tekil isim)
5) Öğrenciler zekidir. (müennes ikil isim + müennes ikil isim)
6) Öğrenciler zekidir. (müennes çoğul isim + müennes çoğul isim)
+ 7) Köpekler zekidir. (akıl çoğul ya da tekil müennes + akılsız çoğul ya da tekil müennes)
Not: Türkçe çevirilerin aynı olması (1 ile 5 nolu cümleler ve 2, 3 ile 5, 6 nolu cümleler), Türkçede tesniye (ikillik) ve te'nîs (dişillik) özelliği bulunmamasından kaynaklanıyor. Bu da gösteriyor ki, ister müzekker olsun ister müennes Arapça iki farklı yapı Türkçeye, tek bir şekilde tercüme edilir. Yine, ister ikil olsun ister çoğul olsun Arapça iki farklı yapı Türkçeye, tek bir şekilde tercüme edilir. Müennes ve müzekker isimlerin ikil ya da çoğul olması için de aynı durum geçerlidir. Oysa, Türkçe bir cümleyi Arapçaya tercüme ederken kelimenin Arapçada müzekker mi müennes mi, ikil mi çoğul mu olduğu önceden belirlenmelidir.
2) Öğrenciler zekidir. (müzekker ikil isim + müzekker ikil isim)
3) Öğrenciler zekidir. (müzekker çoğul isim + müzekker çoğul isim)
4) Öğrenci zekidir. (müennes tekil isim + müennes tekil isim)
5) Öğrenciler zekidir. (müennes ikil isim + müennes ikil isim)
6) Öğrenciler zekidir. (müennes çoğul isim + müennes çoğul isim)
+ 7) Köpekler zekidir. (akıl çoğul ya da tekil müennes + akılsız çoğul ya da tekil müennes)
Not: Türkçe çevirilerin aynı olması (1 ile 5 nolu cümleler ve 2, 3 ile 5, 6 nolu cümleler), Türkçede tesniye (ikillik) ve te'nîs (dişillik) özelliği bulunmamasından kaynaklanıyor. Bu da gösteriyor ki, ister müzekker olsun ister müennes Arapça iki farklı yapı Türkçeye, tek bir şekilde tercüme edilir. Yine, ister ikil olsun ister çoğul olsun Arapça iki farklı yapı Türkçeye, tek bir şekilde tercüme edilir. Müennes ve müzekker isimlerin ikil ya da çoğul olması için de aynı durum geçerlidir. Oysa, Türkçe bir cümleyi Arapçaya tercüme ederken kelimenin Arapçada müzekker mi müennes mi, ikil mi çoğul mu olduğu önceden belirlenmelidir.
Bu farklı temel yedi yapı, Arapça isim cümlelerini özetlemektedir. İlgili cümle yapıları örneklendirilirken, sadece tek kelimeden oluşan örnekler verilmiştir. En az iki kelimeden oluşan yapılar ise kelime gruplarıdır. Kelime grupları, en az iki kelimeden oluşan ve cümlenin tek bir öğesine karşılık gelen bütündür. Farklı kelime grupları biraraya gelerek yepyeni bir kelime grubu (karmaşık kelime grubu) oluşturabilir. Karmaşık kelime grubu, çooooook sayıda kelimeden ya da kelime gruplarından oluşabilir. Kelime grupları, bütün olarak, hakkında sözedilen şeye/kişiye göre yukarıdaki 7 temel kalıptan birine karşılık gelir.
Tek bir cümle öğesine karşılık gelebilen en yaygın kelime gruplarından biri, isim tamlamasıdır.
İsim tamlaması: En az iki isimden oluşur. Arapça isim tamlaması kurarken, iki isimden asıl olan (kendinden bahsedilen) eleman önce, tamamlayıcı eleman ise peşinden getirilir.
1) صَدِيقُ حَسَنٍ
2) كِتَابُ الطَّالِبِ
3) لَوْنُ الْكِتَابِ
4) جَمَالُ اللَّوْنِ
1) Hasan'ın arkadaşı
2) Öğrencinin kitabı
3) Kitabın rengi
4) Rengin güzelliği
1) أَصْدِقَاءُ حَسَنٍ
2) كُتُبُ الطَّالِبِ
3) كُتُبُ الطُّلَّابِ
4) أَلْوَانُ الْكُتُبِ
1) Hasan'ın arkadaşları
2) Öğrencinin kitapları
3) Öğrencilerin kitapları
4) Kitapların renkleri
Not: İsim tamlamasında, hakkında sözedilen asıl eleman, birinci isim yani muzâf'tır. Muzaf ismin zamir değeri, isim tamlamasının da zamir değerini verir. Örneğin, mübteda öğesine karşılık gelen isim tamlamasının muzaf elemanın zamir değeri ile haber öğesinin zamir değeri aynı olmalıdır.
صَدِيقُ حَسَنٍ ذَكِيٌّ.
Hasan'ın arkadaşı, zekidir. (O, odur / Huve huve.).
İsim tamlaması, belirtili/takılı isim tamlaması ya da belirtisiz/takısız isim tamlaması olabilir.
Öğrencinin kitabı: Belirtili isim tamlaması
Bir öğrencinin kitabı: Belirtisiz isim tamlaması
Belirtili İsim Tamlaması: Tamlayanı (muzafileyhi) marife olan tamlamalardır.
Belirtisiz İsim Tamlaması: Tamlayanı (muzafileyhi) nekra olan tamlamalardır.
Yukarıdaki tamlamalarda muzafileyh (tamlayan) marife olduğu için, muzaf (tamlanan) da zorunlu olarak marife olmuştur.
Eğer muzafileyh (tamlayan) nekra olursa, muzaf (tamlanan) da zorunlu olarak nekra olacaktır. Aşağıdaki tamlamaların tümü (her iki öğesi de) nekradır. Arapça kelime ya da terkiplerin marife ya da nekra oluşu, her zaman Türkçe çevirilere yansıtılamadığı/yansıtılamayacağı farkedilecektir.
1) bir (erkek) öğrencinin kitabı / bir (bayan) öğrencinin kitabı
2) bir (erkek) öğrencinin kitapları / bir (bayan) öğrencinin kitapları
3) (erkek) öğrencilerin kitapları / (bayan) öğrencilerin kitapları
4) (iki erkek) öğrencilerin kitapları / (iki bayan) öğrencilerin kitapları
5) bir (erkek) öğrencinin (iki) kitapları / bir (bayan) öğrencinin (iki) kitapları
İster belirtili olsun ister belirtisiz, isim tamlamasının muzafileyh elemanı her zaman mecrûrdur. İsim tamlamasının muzaf elemanı ise
a) Tenvin almaz,
b) İkil ya da çoğul vâvı almaz,
c) Muzafın harekesini belirleyen şey, terkip ya da cümle içerisinde bulunduğu yerdir.
Öğrencinin kitabı: Belirtili isim tamlaması
Bir öğrencinin kitabı: Belirtisiz isim tamlaması
Belirtili İsim Tamlaması: Tamlayanı (muzafileyhi) marife olan tamlamalardır.
Belirtisiz İsim Tamlaması: Tamlayanı (muzafileyhi) nekra olan tamlamalardır.
Yukarıdaki tamlamalarda muzafileyh (tamlayan) marife olduğu için, muzaf (tamlanan) da zorunlu olarak marife olmuştur.
Eğer muzafileyh (tamlayan) nekra olursa, muzaf (tamlanan) da zorunlu olarak nekra olacaktır. Aşağıdaki tamlamaların tümü (her iki öğesi de) nekradır. Arapça kelime ya da terkiplerin marife ya da nekra oluşu, her zaman Türkçe çevirilere yansıtılamadığı/yansıtılamayacağı farkedilecektir.
1) كِتَابُ طَالِبٍ / كِتَابُ طَالِبَةٍ
2) كُتُبُ طَالِبٍ / كُتُبُ طَالِبَةٍ
3) كُتُبُ طُلَّابٍ / كُتُبُ طَالِبَاتٍ
4) كُتُبُ طَالِبَيْنِ / كُتُبُ طَالِبَتَيْنِ
5) كِتَابَا طَالِبٍ / كِتَابَا طَالِبَةٍ
4) كُتُبُ طَالِبَيْنِ / كُتُبُ طَالِبَتَيْنِ
5) كِتَابَا طَالِبٍ / كِتَابَا طَالِبَةٍ
2) bir (erkek) öğrencinin kitapları / bir (bayan) öğrencinin kitapları
3) (erkek) öğrencilerin kitapları / (bayan) öğrencilerin kitapları
4) (iki erkek) öğrencilerin kitapları / (iki bayan) öğrencilerin kitapları
5) bir (erkek) öğrencinin (iki) kitapları / bir (bayan) öğrencinin (iki) kitapları
İster belirtili olsun ister belirtisiz, isim tamlamasının muzafileyh elemanı her zaman mecrûrdur. İsim tamlamasının muzaf elemanı ise
a) Tenvin almaz,
b) İkil ya da çoğul vâvı almaz,
c) Muzafın harekesini belirleyen şey, terkip ya da cümle içerisinde bulunduğu yerdir.
1) مُدَرِّسَا الْمَدْرَسَةِ
2) مُدَرِّسَتَا الْمَدْرَسَةِ
3) مُدَرِّسُو الْمَدْرَسَةِ
4) مُدَرِّسَا مَدْرَسَةٍ
5) مُدَرِّسَتَا مَدْرَسَةٍ
6) مُدَرِّسُو مَدْرَسَةٍ
1) Okulun öğretmenleri (ikil ve müzekker)
2) Okulun öğretmenleri (ikil ve müennes)
3) Okulun öğretmenleri (çoğul ve müzekker)
4) Bir okulun öğretmenleri (ikil ve müzekker)
5) Bir okulun öğretmenleri (ikil ve müennes)
6) Bir okulun öğretmenleri (çoğul ve müzekker)
Örnek Cümleler:
1) هَذَا كِتَابُ طَالِبٍ.
2) هَذَا كِتَابُ الطَّالِبِ.
3) هَذِهِ مَجَلَّةُ طَالِبَةٍ.
4) هَذِهِ مَجَلَّةُ الطَّالِبَةِ.
5) هَذَانِ مُدَرِّسَا مَدْرَسَةٍ.
6) هَذَانِ مُدَرِّسَا الْمَدْرَسَةِ.
7) هَاتَانِ مُدَرِّسَتَا مَدْرَسَةٍ.
8) هَاتَانِ مُدَرِّسَتَا الْمَدْرَسَةِ.
9) هَؤُلَاءِ مُدَرِّسُو مَدْرَسَةٍ.
10) هَؤُلَاءِ مُدَرِّسُو الْمَدْرَسَةِ.
11) هَؤُلَاءِ مُدَرِّسَاتُ مَدْرَسَةٍ.
12) هَؤُلَاءِ مُدَرِّسَاتُ الْمَدْرَسَةِ.
13) هَؤُلَاءِ طُلَّابُ مَدْرَسَةٍ.
14) هَؤُلَاءِ طُلَّابُ الْمَدْرَسَةِ.
15) هَؤُلَاءِ طَالِبَاتُ مَدْرَسَةٍ.
16) هَؤُلَاءِ طَالِبَاتُ الْمَدْرَسَةِ.
16) هَؤُلَاءِ طَالِبَاتُ الْمَدْرَسَةِ.
1) Bu, bir (erkek) öğrencinin kitabıdır.
2) Bu, (erkek) öğrencinin kitabıdır.
3) Bu, bir (bayan) öğrencinin dergisidir.
4) Bu, (bayan) öğrencinin dergisidir.
5) Bunlar, bir okulun (iki) öğretmenidir / bir okulun öğretmenleridir.
6) Bunlar, okulun (iki) öğretmenidir / okulun öğretmenleridir.
7) Bunlar, bir okulun (iki bayan) öğretmenleridir / bir okulun öğretmenleridir.
8) Bunlar, okulun (iki bayan) öğretmenleridir / okulun öğretmenleridir.
9) Bunlar, bir okulun (erkek) öğretmenleridir / okulun öğretmenleridir.
10) Bunlar, okulun (erkek) öğretmenleridir / okulun öğretmenleridir.
11) Bunlar, bir okulun (bayan) öğretmenleridir.
12) Bunlar, okulun (bayan) öğretmenleridir.
13) Bunlar, bir okulun (erkek) öğrencileridir.
14) Bunlar, okulun (erkek) öğrencileridir.
15) Bunlar, bir okulun (bayan) öğrencileridir.
16) Bunlar, okulun (bayan) öğrencileridir.
11) Bunlar, bir okulun (bayan) öğretmenleridir.
12) Bunlar, okulun (bayan) öğretmenleridir.
13) Bunlar, bir okulun (erkek) öğrencileridir.
14) Bunlar, okulun (erkek) öğrencileridir.
15) Bunlar, bir okulun (bayan) öğrencileridir.
16) Bunlar, okulun (bayan) öğrencileridir.
1) كِتَابُ الطَّالِبِ قَدِيمٌ.
2) مَجَلَّةُ الطَّالِبَةِ قَدِيمَةٌ.
3) مُدَرِّسَا الْمَدْرَسَةِ جَدِيدَانِ.
4) مُدَرِّسَتَا الْمَدْرَسَةِ جَدِيدَتَانِ.
5) مُدَرِّسُو الْمَدْرَسَةِ جُدُدٌ.
6) مُدَرِّسَاتُ الْمَدْرَسَةِ جَدِيدَاتٌ.
7) طُلَّابُ الْمَدْرَسَةِ جُدُدٌ.
8) طَالِبَاتُ الْمَدْرَسَةِ جَدَيدَاتٌ.
1) Öğrencinin kitabı, eskidir.
2) Öğrencinin dergisi, eskidir.
3) Okulun öğretmenleri, yenidir.
4) Okulun öğretmenleri, yenidir.
5) Okulun öğretmenleri, yenidir.
6) Okulun öğretmenleri, yenidir.
7) Okulun öğrencileri, yenidir.
8) Okulun öğrencileri, yenidir.
1) خَرَجَتْ مُدَرِّسَةُ الْمَدْرَسَةِ.
2) خَرَجَ مُدَرِّسُ الْمَدْرَسَةِ.
3) خَرَجَتْ مُدَرِّسَتَا الْمَدْرَسَةِ.
4) خَرَجَ مُدَرِّسَا الْمَدْرَسَةِ.
5) خَرَجَتْ مُدَرِّسَاتُ الْمَدْرَسَةِ.
6) خَرَجَ مُدَرِّسُو الْمَدْرَسَةِ.
1) Okulun öğretmeni (bayan), sınıftan çıktı..
2) Okulun öğretmeni (erkek), sınıftan çıktı..
3) Okulun öğretmenleri (iki tane bayan), sınıftan çıktı.
2) Okulun öğretmeni (erkek), sınıftan çıktı..
3) Okulun öğretmenleri (iki tane bayan), sınıftan çıktı.
4) Okulun öğretmenleri (iki tane erkek), sınıftan çıktı.
5) Okulun öğretmenleri (çoğul bayan), sınıftan çıktı.
6) Okulun öğretmenleri (çoğul erkek), sınıftan çıktı.
1) Öğrencinin kitabını okudum.6) Okulun öğretmenleri (çoğul erkek), sınıftan çıktı.
1) قَرَأْتُ كِتَابَ الطَّالِبِ. / قَرَأْتُ كِتَابَ الطَّالِبَةِ.
2) قَرَأْتُ كِتَابَ طَالِبٍ. / قَرَأْتُ كِتَابَ طَالِبَةٍ.
3) قَرَأْتُ مَجَلَّةَ الطَّالِبِ. / قَرَأْتُ مَجَلَّةَ الطَّالِبَةِ.
4) قَرَأْتُ مَجَلَّةَ طَالِبٍ. / قَرَأْتُ مَجَلَّةَ طَالِبَةٍ.
2) Bir öğrencinin kitabını okudum.
3) Öğrencinin dergisini okudum.
4) Bir öğrencinin dergisini okudum.
3) Okulun öğretmenlerini (iki tane bayan) gördüm.
4) Okulun öğretmenlerini (iki tane erkek) gördüm.
5) Okulun öğretmenlerini (çoğul bayan) gördüm.
6) Okulun öğretmenlerini (çoğul erkek) gördüm.
Yukarıdaki cümlelerde mübteda, haber, fâil ve mef'ûlbih öğelerine karşılık kullanılan isim cümlelerine örnekler verilmiştir.
1) رَأَيْتُ مُدَرِّسَةَ الْمَدْرَسَةِ.
2) رَأَيْتُ مُدَرِّسَ الْمَدْرَسَةِ.
3) رَأَيْتُ مُدَرِّسَتَيْ الْمَدْرَسَةِ.
4) رَأَيْتُ مُدَرِّسَيْ الْمَدْرَسَةِ.
5) رَأَيْتُ مُدَرِّسَاتِ الْمَدْرَسَةِ.
6) رَأَيْتُ مُدَرِّسِي الْمَدْرَسَةِ.
1) Okulun öğretmenini (bayan) gördüm.
2) Okulun öğretmenini (erkek) gördüm.3) Okulun öğretmenlerini (iki tane bayan) gördüm.
4) Okulun öğretmenlerini (iki tane erkek) gördüm.
5) Okulun öğretmenlerini (çoğul bayan) gördüm.
6) Okulun öğretmenlerini (çoğul erkek) gördüm.
Yukarıdaki cümlelerde mübteda, haber, fâil ve mef'ûlbih öğelerine karşılık kullanılan isim cümlelerine örnekler verilmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder