Yaygın kullanımlı fiiller 6 (أَصَابَ) isabet ettirmek, vurmak, tutturmak (ıskalamamak)

Yaygın kullanımlı fiiller 6 (أَصَابَ) isabet ettirmek, vurmak, tutturmak (ıskalamamak)

أَصَابَ الصَّيْدُ الْهَدَفَ. مَا أَخْطَأَ الصَّيْدُ الْهَدَفَ.

Avcı, hedefi tutturdu (hedefe isabet ettirdi). Avcı, hedefi ıskalamadı.

ASÂBE fiilinin “hastalanmak, üşümek” gibi anlamlarda kullanımına dair aşağıdaki açıklama, lüzum üzerine yapılmıştır:

Arapçada أصَابَنِي الْمَرَضُ gibi bir ifadeyle sıklıkla karşılaşılır. Türkçede “Ben hastalandım” deriz. Aynı anlama gelen Arapça ifade ise Türkçe mantıkla özne-nesne ilişkisi açısından yaklaştığımızda “Hastalık, beni vurdu/bana isabet ettirdi” demek olur.

ASÂBE fiili müteaddi (direkt geçişli) bir fiildir. Bu fiille “Meyveler üşüdü” demek için, zihnimizde “Meyveleri soğuk vurdu / Soğuk meyveleri vurdu” şeklinde bir anlam bulunması lazım.

1) أصَابَ الْبَرْدُ الْفَوَاكِهَ.

1) Meyveleri soğuk vurdu / Soğuk meyveleri vurdu (YANİ meyveler üşüdüler).

Malum çatılı (etken çatılı) olan ASÂBE fiili aynı anlamda meçhul çatılı (edilgen çatılı) olarak da kullanılabilir fakat bu sefer, meyveler merfu isim (özne) olarak gelir, soğuk ismi ise Bİ harf-i cerrinden sonra mecrur isim olmalıdır.

1) أُصِيبَتْ الْفَوَاكِهُ بِالْبَرْدِ.

1) Meyveler, soğuk tarafından vuruldu (YANİ meyveler üşüdüler).

Aşağıdaki cümlelerde de aynı mantığı bulmak mümkündür.

1) أَصَابَنِي الْبَرْدُ. : أُصِبْتُ بِالْبَرْدِ.

2) أَيْنَ كُنْتَ؟ هَلْ أَصَابَكَ الْمَرَضُ؟ : أَيْنَ كُنْتَ؟ هَلْ أُصِبْتَ بِالْمَرَضِ؟

1) Soğuk beni vurdu: Soğukla vuruldum (yani: ÜŞÜDÜM).

2) Neredeydin? Seni hastalık mı vurdu? Neredeydin? Sen hastalıkla mı vuruldun? (yani: NEREDEYDİN? HASTA MI OLDUN?)