Arap Dilinde Sayılar
1. SAYMA SAYILARI (aded+madud) (diğer bir ifadeyle sayısal temyiz grubu)
Adet (sayı) ve madud (sayılan/temyiz)’un bir araya gelmesi ile oluşan bütüne temyiz grubu diyebiliriz.
Arapçada
temyiz grubu, 3’ten başlar. 1 ve 2 sayıları, Türkçede olduğu gibi Arapçada da
sıfat tamlamasında kullanılır.
1) هَذَا كِتَابٌ وَاحِدٌ. هَذَانِ
كِتَابَانِ اثْنَانِ.
2) هَذِهِ مَجَلَّةٌ وَاحِدَةٌ. هَاتَانِ
مَجَلَّتَانِ اثْنَتَانِ.
1) Bu, bir kitap. Bunlar, iki kitap.
2) Bu, bir dergi. Bunlar, iki dergi.
2) Bu, bir dergi. Bunlar, iki dergi.
Not: 1 ve 2
sayıları, hem tek başlarına iken (yukarıda olduğu gibi) hem de 11-12, 21-22 … 91-92 sayılarının içinde geçtiğinde, maduduna (sayılana) müenneslik-müzekkerlik
açısından her zaman uyacaktır.
· 3-9 arası sayılarda sayılan (madud) müzekker ise sayı
müennes; sayılan (madud) müennes ise sayı müzekker olarak gelir. 3-9 arası
rakamlar, ister tek başlarına kullanılsınlar, ister başka rakamlarla birlikte
kullanılsınlar (23, 34, … 88, 99 gibi) müenneslik-müzekkerlik açısından her
zaman ters orantılıdır.
Not: Temyiz
grubunda (3 ve 9 arası sayılarda) madudun müzekker ya da müennes oluşu, ismin
tekiline bakılarak belirlenir. Örneğin كِتَاب sözcüğü
müzekker, مَجَلَّة sözcüğü müennestir.
3-9 arası
sayılar
|
|||||
عَدَد+ة
(مُؤَنَّث)
|
مَعْدُود
مُذَكَّر
(جَمْع)
|
عَدَد
(مُذَكَّر)
|
مَعْدُود
مُؤَنَّث
(جَمْع)
|
||
ثَلَاثَةُ
|
كُتُبٍ
|
3 kitap
|
ثَلَاثُ
|
مَجَلَّاتٍ
|
3 dergi
|
أَرْبَعَةُ
|
أَبْوَابٍ
|
4 kapı
|
أَرْبَعُ
|
غُرَفٍ
|
4 oda
|
خَمْسَةُ
|
صُفُوفٍ
|
5 sınıf
|
خَمْسُ
|
مَكْتَبَاتٍ
|
5
kitaplık/ kütüphane
|
سِتَّةُ
|
أَحْذِيَةٍ
|
6 ayakkabı
|
سِتُّ
|
حَدَائِقَ
|
6 bahçe
|
سَبْعَةُ
|
أَقْلَامٍ
|
7 kalem
|
سَبْعُ
|
حَقَائِبَ
|
7 çanta
|
ثَمَانِيَةُ
|
طُلَّابٍ
|
8 erkek
öğrenci
|
ثَمَانِي
|
طَالِبَاتٍ
|
8 kız
öğrenci
|
تِسْعَةُ
|
مُدَرِّسِينَ
|
9 erkek
öğretmen
|
تِسْعُ
|
مُدَرِّسَاتٍ
|
9 bayan
öğretmen
|
3-9 arasında temyiz grubu, isim tamlaması
formunda kullanılır. Madud, bu sebeple mecrur olur. 3-9 arasında temyiz
grubunda madud, çoğul olarak gelir.
|
3-9 arasında
temyiz grubu, isim tamlaması formunda kullanılır. Madud, bu sebeple mecrur
olur. 3-9 arasında temyiz grubunda madud, çoğul olarak gelir.
|
||||
مُضَاف
|
مُضَاف
إِلَيْهِ
|
مُضَاف
|
مُضَاف
إِلَيْهِ
|
كِتَابٌ ج
كُتُبٌ
|
kitap/lar
|
مَجَلَّةٌ
ج مَجَلَّاتٌ
|
dergi/ler
|
|
بَابٌ ج
أَبْوَابٌ
|
kapı/lar
|
غُرْفَةٌ ج
غُرَفٌ
|
oda/lar
|
|
صَفٌّ ج
صُفُوفٌ
|
sınıf/lar
|
مَكْتَبَةٌ ج مَكْتَبَاتٍ
|
kütüphane/ler,
kitaplık/lar
|
|
حِذَاءٌ ج
أَحْذِيَةٌ
|
ayakkabı/lar
|
حَدِيقَةٌ ج حَدَائِقَ
|
bahçe/ler
|
|
قَلَمٌ ج
أَقْلَامٌ
|
kalem/ler
|
حَقِيبَةٌ ج حَقَائِبَ
|
çanta/lar
|
|
طَالِبٌ ج
طُلَّابٌ
|
erkek öğrenci/ler
|
طَالِبَةٌ ج طَالِبَاتٍ
|
kız
öğrenci/ler
|
|
مُدَرِّسٌ
ج مُدَرِّسُونَ
|
erkek
öğretmen/ler
|
مُدَرِّسَةٌ ج مُدَرِّسَاتٍ
|
bayan
öğretmen/ler
|
· 10 sayısı, tek başına iken 3-9 arasında olduğu
gibidir yani müzekkerlik-müenneslik açısından ters orantılıdır; madud müennes
ise sayı müzekker, madud müzekker ise sayı müennes (ta’lı) gelir.
10 sayısı
(tek başına)
|
|||||
عَدَد+ة
(مُؤَنَّث)
|
مَعْدُود
مُذَكَّر
(جَمْع)
|
عَدَد
(مُذَكَّر)
|
مَعْدُود
مُؤَنَّث
(جَمْع)
|
||
عَشْرَةُ
|
كُتُبٍ
|
10 kitap
|
عَشَرُ
|
مَجَلَّاتٍ
|
10 dergi
|
عَشْرَةُ
|
طُلَّابٍ
|
10 erkek
öğrenci
|
عَشَرُ
|
طَالِبَاتٍ
|
10 kız
öğrenci
|
عَشْرَةُ
|
مُدَرِّسِينَ
|
10 erkek
öğretmen
|
عَشَرُ
|
مُدَرِّسَاتٍ
|
10 bayan
öğretmen
|
· 10 rakamı, çift başına kullanımında (11-19 arası) ise
maduduna, müzekkerlik-müenneslik açılarından uyar.
· 11-19 arasında ise 1 ve 2 rakamlarının
müzekkerlik-müenneslik açılarından her zaman maduduna uyacağını ve 3-9
rakamlarında ise ters orantılı olduğunu söylediğimize göre aşağıdaki tablo
ortaya çıkacaktır.
Not: 11-99
arası sayılarda madud, tekil ve mansup gelmelidir.
11-19
arası sayılar
|
|||||
أَحَدَ
عَشَرَ
|
كِتَاباً
|
11 kitap
|
إحْدَى
عَشْرَةَ
|
مَجَلَّةً
|
11 dergi
|
اِثْنَا
عَشَرَ
|
كِتَاباً
|
12 kitap
|
اِثْنَتَا
عَشْرَةَ
|
مَجَلَّةً
|
12 dergi
|
ثَلَاثَةَ
عَشَرَ
|
كِتَاباً
|
13 kitap
|
ثَلَاثَ
عَشْرَةَ
|
مَجَلَّةً
|
13 dergi
|
أَرْبَعَةَ
عَشَرَ
|
بَاباً
|
14 kapı
|
أَرْبَعَ
عَشْرَةَ
|
غُرْفَةً
|
14 oda
|
خَمْسَةَ
عَشَرَ
|
صَفّاً
|
15 sınıf
|
خَمْسَ
عَشْرَةَ
|
مَكْتَبَةً
|
15 kütüphane
|
سِتَّةَ
عَشَرَ
|
حِذَاءً
|
16 ayakkabı
|
سِتَّ
عَشْرَةَ
|
حَدِيقةً
|
16 bahçe
|
سَبْعَةَ
عَشَرَ
|
قَلَماً
|
17 kalem
|
سَبْعَ
عَشْرَةَ
|
حَقِيبةً
|
17 çanta
|
ثَمَانِيَةَ
عَشَرَ
|
طَالِباً
|
18 erkek
öğrenci
|
ثَمَانِيَ
عَشْرَةَ
|
طَالِبَةً
|
18 kız
öğrenci
|
تِسْعَةَ
عَشَرَ
|
مُدَرِّساً
|
19 erkek
öğretmen
|
تِسْعَ
عَشْرَةَ
|
مُدَرِّسَةً
|
19 bayan
öğretmen
|
NOT: 21-99 arası sayılara atıflı sayılar denir. çünkü küçük rakam ile onluk rakam arasında VAV bulunur.
21-29
arası sayılar (Atıflı Sayılar)
|
|||||
وَاحِدٌ
وَعِشْرُونَ
|
كِتَاباً
|
21 kitap
|
إحْدَى
وَعِشْرُونَ
|
مَجَلَّةً
|
21 dergi
|
اِثْنَانِ
وَعِشْرُونَ
|
كِتَاباً
|
22 kitap
|
اِثْنَتَانِ
وَعِشْرُونَ
|
مَجَلَّةً
|
22 dergi
|
ثَلَاثَةٌ
وَعِشْرُونَ
|
كِتَاباً
|
23 kitap
|
ثَلَاثٌ
وَعِشْرُونَ
|
مَجَلَّةً
|
23 dergi
|
أَرْبَعَةٌ
وَعِشْرُونَ
|
بَاباً
|
24 kapı
|
أَرْبَعٌ
وَعِشْرُونَ
|
غُرْفَةً
|
24 oda
|
خَمْسَةٌ
وَعِشْرُونَ
|
صَفّاً
|
25 sınıf
|
خَمْسٌ
وَعِشْرُونَ
|
مَكْتَبَةً
|
25 kütüphane
|
سِتَّةٌ
وَعِشْرُونَ
|
حِذَاءً
|
26 ayakkabı
|
سِتٌّ
وَعِشْرُونَ
|
حَدِيقةً
|
26 bahçe
|
سَبْعَةٌ
وَعِشْرُونَ
|
قَلَماً
|
27 kalem
|
سَبْعٌ
وَعِشْرُونَ
|
حَقِيبةً
|
27 çanta
|
ثَمَانِيَةٌ
وَعِشْرُونَ
|
طَالِباً
|
28 erkek öğrenci
|
ثَمَانٍ
وَعِشْرُونَ
|
طَالِبَةً
|
28 kız öğrenci
|
تِسْعَةٌ
وَعِشْرُونَ
|
مُدَرِّساً
|
29 erkek öğretmen
|
تِسْعٌ
وَعِشْرُونَ
|
مُدَرِّسَةً
|
29 bayan öğretmen
|
Not: 20 yerine
diğer ukud sayılarından biri de getirilebilir.
20, 30, 40, 50, 60, 70, 80 ve 90 sayılarına ukûd sayıları denilir. Bunlarda müzekker ve müennes ayrımı yoktur. Bunlar, görüntü/biçim açısından düzenli eril çoğullara (cem-i müzekker-i sâlim) benzer.
20-90
arası sayılar (Ukud Sayıları)
|
|||||
ثَلَاثَةٌ
وَثَلَاثُونَ
|
كِتَاباً
|
33 kitap
|
ثَلَاثٌ
وَعِشْرُونَ
|
مَجَلَّةً
|
33 dergi
|
أَرْبَعَةٌ
وَأَرْبعُونَ
|
بَاباً
|
44 kapı
|
أَرْبَعٌ
وَعِشْرُونَ
|
غُرْفَةً
|
44 oda
|
خَمْسَةٌ
وَخَمْسُونَ
|
صَفّاً
|
55 sınıf
|
خَمْسٌ
وَعِشْرُونَ
|
مَكْتَبَةً
|
55 kütüphane
|
سِتَّةٌ وَسَتُّونَ
|
حِذَاءً
|
66 ayakkabı
|
سِتٌّ
وَعِشْرُونَ
|
حَدِيقةً
|
66 bahçe
|
سَبْعَةٌ
وَسَبْعُونَ
|
قَلَماً
|
77 kalem
|
سَبْعٌ
وَعِشْرُونَ
|
حَقِيبةً
|
77 çanta
|
ثَمَانِيَةٌ
وَثَمَانُونَ
|
طَالِباً
|
88 erkek öğrenci
|
ثَمَانٍ
وَعِشْرُونَ
|
طَالِبَةً
|
88 kız öğrenci
|
تِسْعَةٌ
وَتِسْعُونَ
|
مُدَرِّساً
|
99 erkek öğretmen
|
تِسْعٌ
وَعِشْرُونَ
|
مُدَرِّسَةً
|
99 bayan öğretmen
|
100, 1000,
milyon ve milyar sayıları (Müfret Sayılar)
|
|||||
مِائَةُ
|
كِتَابٍ
|
yüz kitap
|
مِائَةُ
|
مَجَلَّةٍ
|
yüz dergi
|
مِائَةُ
|
بَابٍ
|
yüz kapı
|
مِائَةُ
|
غُرْفَةٍ
|
yüz oda
|
أَلْفُ
|
صَفٍّ
|
bin sınıf
|
أَلْفُ
|
مَكْتَبَةٍ
|
bin kütüphane
|
أَلْفُ
|
حِذَاءٍ
|
bin
ayakkabı
|
أَلْفُ
|
حَدِيقةٍ
|
bin bahçe
|
مِلْيُونُ
|
قَلَمٍ
|
bir milyon
kalem
|
مِلْيُونُ
|
حَقِيبةٍ
|
bir milyon
çanta
|
مِلْيُونُ
|
طَالِبٍ
|
bir milyon
erkek öğrenci
|
مِلْيُونُ
|
طَالِبَةٍ
|
bir milyon
kız öğrenci
|
مِلْيَارُ
|
مُدَرِّسٍ
|
bir milyar
erkek öğretmen
|
مِلْيَارُ
|
مُدَرِّسَةٍ
|
bir milyar
bayan öğretmen
|
مِلْيَارُ
|
كِتَابٍ
|
bir milyar
kitap
|
مِلْيَارُ
|
مَجَلَّةٍ
|
bir milyar
dergi
|
Not: yüz, bin, milyon ve milyar sayıları, madudun müzekker ya da müennes olmasına göre değişiklik göstermez; tek kullanımı vardır. Madud ise isim tamlamasında formunda muzafun ileyh olarak mecrûr ve tekil gelir. Muzaf olarak gelen sayılar ikil yapmak için -âni ekini aldığında, sonundaki nûn düşer; çünkü, muzaflar, tenvin de almaz ikil ya da çoğul nunu da almaz.
مِائَتَا
|
طَالِبٍ
|
İki yüz
erkek öğrenci
|
مِائَتَا
|
طَالِبَةٍ
|
İki yüz
kız öğrenci
|
مِلْيُونَا
|
مُدَرِّسٍ
|
İki milyon
erkek
öğretmen
|
مِلْيُونَا
|
مُدَرِّسَةٍ
|
İki milyon
bayan
öğretmen
|
مِلْيَارَا
|
كِتَابٍ
|
İki milyar
kitap
|
مِلْيَارَا
|
مَجَلَّةٍ
|
İki milyar
dergi
|
erkek
öğrenci
|
kız
öğrenci
|
||||
ثَلَاثُمِائَةِ
|
طَالِبٍ
|
300 öğrenci
|
ثَلَاثُمِائَةِ
|
طَالِبَةٍ
|
300 öğrenci
|
ثَلَاثَةُ
آلَافِ
|
طَالِبٍ
|
3000 öğrenci
|
ثَلَاثَةُ
آلَافِ
|
طَالِبَةٍ
|
3000 öğrenci
|
عَشْرَةُ
آلَافِ
|
طَالِبٍ
|
10,000 öğrenci
|
عَشْرَةُ
آلَافِ
|
طَالِبَةٍ
|
10,000
öğrenci
|
أَحَدَ
عَشَرَ أَلْفَ
|
طَالِبٍ
|
11,000 öğrenci
|
أَحَدَ
عَشَرَ أَلْفَ
|
طَالِبَةٍ
|
11,000
öğrenci
|
ثَلَاثَةَ
عَشَرَ أَلْفَ
|
طَالِبٍ
|
13,000 öğrenci
|
ثَلَاثَةَ
عَشَرَ أَلْفَ
|
طَالِبَةٍ
|
13,000
öğrenci
|
عِشْرُونَ
أَلْفَ
|
طَالِبٍ
|
20,000 öğrenci
|
عِشْرُونَ
أَلْفَ
|
طَالِبَةٍ
|
20,000
öğrenci
|
وَاحِدٌ
وعشرونَ أَلْفَ
|
طَالِبٍ
|
21,000 öğrenci
|
وَاحِدٌ
وعشرونَ أَلْفَ
|
طَالِبَةٍ
|
21,000
öğrenci
|
ثَلَاثَةٌ
وَعِشْرُونَ ألْفَ
|
طَالِبٍ
|
23,000 öğrenci
|
ثَلَاثَةٌ
وَعِشْرُونَ ألْفَ
|
طَالِبَةٍ
|
23,000
öğrenci
|
ثَلَاثَةُ
مَلَايَينِ
|
طَالِبٍ
|
3 milyon öğrenci
|
ثَلَاثَةُ آلَافِ
|
طَالِبَةٍ
|
3 milyon öğrenci
|
عَشْرَةُ
مَلَايَينِ
|
طَالِبٍ
|
10 milyon öğrenci
|
عَشْرَةُ
آلَافِ
|
طَالِبَةٍ
|
10 milyon
öğrenci
|
أَحَدَ
عَشَرَ مِلْيُونَ
|
طَالِبٍ
|
11 milyon öğrenci
|
أَحَدَ
عَشَرَ أَلْفَ
|
طَالِبَةٍ
|
11 milyon
öğrenci
|
ثَلَاثَةَ
عَشَرَ مِلْيُونَ
|
طَالِبٍ
|
13 milyon öğrenci
|
ثَلَاثَةَ
عَشَرَ أَلْفَ
|
طَالِبَةٍ
|
13 milyon
öğrenci
|
عِشْرُونَ
أَلْفَ
|
طَالِبٍ
|
20 milyon öğrenci
|
عِشْرُونَ
أَلْفَ
|
طَالِبَةٍ
|
20 milyon
öğrenci
|
وَاحِدٌ
وعشرونَ أَلْفَ
|
طَالِبٍ
|
21 milyon öğrenci
|
وَاحِدٌ
وَعِشْرُونَ أَلْفَ
|
طَالِبَةٍ
|
21 milyon
öğrenci
|
ثَلَاثَةٌ
وَعِشْرُونَ ألْفَ
|
طَالِبٍ
|
23 milyon öğrenci
|
ثَلَاثَةٌ
وَعِشْرُونَ ألْفَ
|
طَالِبَةٍ
|
23 milyon
öğrenci
|
300 ve
katları, 3000 ve katları, üç milyon ve katları, üç milyar ve katlarında ÜÇ’ün madudu
yüz, bin, milyon ve milyar sözcükleridir. Yüz, bin, milyon ve milyarın madudu ise
kendilerinden sonra gelmektedir (öğrenci).
ÖZET:
Tablolardan da anlaşılacağı üzere
· 1 ve 2 rakamları, müenneslik-müzekkerlik açılarından
maduduna her zaman uymaktadır.
· 3-9 arası rakamlar, müenneslik-müzekkerlik
açılarından maduduna hiçbir zaman uymamaktadır.
· 10 rakamı, tek başına iken müenneslik-müzekkerlik
açılarından maduduna uymamakta; çift başına iken (11-19 arasında) her zaman
uymaktadır.
· 20, 30 … 90 sayılarında (onluk sayılar: ukûd
sayıları) ise müzekkerlik ve müenneslik ayrımı yapılmamaktadır.
· yüz, bin, milyon ve milyar sayılarında müzekkerlik ve
müenneslik ayrımı yapılmamaktadır.
· 3-10 arasında MADUD, çoğul ve isim tamlaması formunda
mecrur olarak gelir.
· 11-99 arasında MADUD, tekil ve mansup olarak gelir.
· yüz, bin, milyon ve milyar sayılarında MADUD, tekil
ve isim tamlaması formunda mecrûr olarak gelir.
Not: yüz, bin,
milyon ve milyar sayılarının bizatihi kendileri madud olursa (örn. 3 yüz, 5
milyon, 12 milyar gibi), bu durumda 3, 5, 12 rakamlarında, müenneslik-müzekkerlik
ve madudun tekil-çoğul oluşu açılarından daha önce zikredilen kurallar
geçerlidir. Yüz sayısı her zaman müennes, bin, milyon ve milyar sözcükleri ise
her zaman müzekkerdir.
Not:
Müzekkerlik ve müenneslik söz konusu olduğunda bir kelimenin müzekkerinin ve
müennesinin var olup olmadığına bakılır. Bir kelimenin müzekkeri var ama
müennesi yoksa YA DA müennesi var ama müzekkeri yoksa, bu gibi durumlarda
mutabakat ya da aykırılık aranmaz; mevcut hallerine göre muamele edilir.
Örneğin yüz sayısının müzekkerini ya da bin, milyon ve milyar sayılarının
müennesini icat etmeye gerek yoktur.
OLSA, DÜKKAN
SENİN! J
Aşağıdaki cümleleri tercüme edebilirsiniz.
Sınıfta bir öğrenci var.
Çarşıda bir öğrenci gördüm.
Bahçede bir öğrenciye selam verdim.
Sınıfta iki öğrenci var.
Çarşıda iki öğrenci gördüm.
Bahçede iki öğrenciye selam verdim.
Sınıfta üç öğrenci var.
Çarşıda üç öğrenci gördüm.
Bahçede üç öğrenciye selam verdim.
Sınıfta on öğrenci var.
Çarşıda on öğrenci gördüm.
Bahçede on öğrenciye selam verdim.
Sınıfta on öğrencinin kitapları var.
Çarşıda on öğrencinin annelerini gördüm.
Bahçede on öğrencinin babalarına selam verdim.
Hastaneye 11 yeni hasta geldi.
Hastaneye 11 yeni hasta geldi.
Hastaneye 11 yeni hasta geldi.
Hastanede 12 yeni doktor gördüm.
Hastanede 12 yeni doktor gördüm.
Hastanede 12 yeni doktor gördüm.
Bu yıl, 11 sahil şehrine seyahat ettim.
Bu yıl, 11 sahil şehrine seyahat ettim.
Hastaneye 11 hastanın ziyaretçileri geldi.
Hastanede 11 doktorun arabalarını gördüm.
Bu yıl, 11 sahil şehrinin sokaklarında dolaştım.
Meydanda 100 işçi toplandı.
Hayvan hastanesinde 100 hasta köpek gördüm.
Fabrikanın önünde 1000 otobüs var.
Otomobil fabrikası bu yıl 1000 otomobil sattı.
Meydanda bir milyon işçi toplandı.
Doktorlar, bu yıl bir milyon hasta köpek tedavi ettiler.
Gençler, geçen yıl, bir milyon ağaç diktiler.
Fabrikanın önünde 200 otobüs var.
101, 102, 103, 110, 111, 112, 113, 120, 121, 122, 123,
1001, 1002, 1003, 1010, 1011, 1012, 1020, 1021,
1099, 1972, 1989, 2345
SAYMA SAYILARI ve SIFAT TAMLAMASI
Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere Arapçada sayma sayıları, genellikle "aded+madud" şeklinde (ben bu bütüne sayısal temyiz grubu demek istiyorum) kullanılmaktadır. Oysa Türkçede sayma sayıları genellikle sıfat tamlamasında ve sıfat olarak kullanılır.
Sayma sayıları Arapçada sıfat tamlamasında ve sıfat olarak da kullanılabilir fakat sayma sayılarını sıfat tamlamasında sıfat olarak kullanabilmek için önce yukarıda anlatılan temyiz grubunu ve aded-madud arası ilişkileri bilmek gerekir. Aded-madud arası ilişkiler dikkate alınarak kurulan yukarıdaki terkiplerde madud, aded'in önüne alınarak aralarında iki açıdan yani tarif-tenkir ve irap (merfu-mansûb-mecrûr) açılarından mutabakat sağlanırsa (1 ve 2 sayılarında olduğu gibi) sıfat tamlaması kurulmuş olur. Bu işlemi 3-10 arası sayılarda yapmak mümkündür.
Çarşıda bir öğrenci gördüm.
Bahçede bir öğrenciye selam verdim.
Sınıfta iki öğrenci var.
Çarşıda iki öğrenci gördüm.
Bahçede iki öğrenciye selam verdim.
Sınıfta üç öğrenci var.
Çarşıda üç öğrenci gördüm.
Bahçede üç öğrenciye selam verdim.
Sınıfta on öğrenci var.
Çarşıda on öğrenci gördüm.
Bahçede on öğrenciye selam verdim.
Sınıfta on öğrencinin kitapları var.
Çarşıda on öğrencinin annelerini gördüm.
Bahçede on öğrencinin babalarına selam verdim.
Hastaneye 11 yeni hasta geldi.
Hastaneye 11 yeni hasta geldi.
Hastaneye 11 yeni hasta geldi.
Hastanede 12 yeni doktor gördüm.
Hastanede 12 yeni doktor gördüm.
Hastanede 12 yeni doktor gördüm.
Bu yıl, 11 sahil şehrine seyahat ettim.
Bu yıl, 11 sahil şehrine seyahat ettim.
Bu yıl, 11 sahil şehrine seyahat ettim.
Hastanede 11 doktorun arabalarını gördüm.
Bu yıl, 11 sahil şehrinin sokaklarında dolaştım.
Meydanda 100 işçi toplandı.
Hayvan hastanesinde 100 hasta köpek gördüm.
Fabrikanın önünde 1000 otobüs var.
Otomobil fabrikası bu yıl 1000 otomobil sattı.
Meydanda bir milyon işçi toplandı.
Doktorlar, bu yıl bir milyon hasta köpek tedavi ettiler.
Gençler, geçen yıl, bir milyon ağaç diktiler.
Fabrikanın önünde 200 otobüs var.
Fabrikanın önünde 2000 otobüs var.
Otomobil fabrikası bu yıl 2000 otomobil sattı.
Aşağıdaki sayıları عَام ج أَعْوَام ve سَنَة ج سَنَوَات sözcüklerini (yıl, sene demek) aşağıdaki sayıların madudu yapınız.
21, 22, 33, 34, 45, 46, 58, 69, 99101, 102, 103, 110, 111, 112, 113, 120, 121, 122, 123,
1001, 1002, 1003, 1010, 1011, 1012, 1020, 1021,
1099, 1972, 1989, 2345
TEMYİZ
GRUBUNUN MARİFE YAPILMASI
Sayma
sayılarından oluşan temyiz grubunu, MARİFE yapmak istersek, isim tamlamasında
muzafun ileyh olarak gelen mecrur madudun başına EL takısı konulur (çünkü
muzaflar, EL takısı almaz). 11-19 arasında sadece birinci küçük rakam, 21-99
arasında ise atıf grubunun her iki elemanının önüne EL takısı konulur.
ثَلَاثَةُ الْكُتُبِ
|
3 kitap
|
ثَلَاثُ الْمَجَلَّاتِ
|
3 dergi
|
عَشَرَةُ الْكُتُبِ
|
10 kitap
|
عَشْرُ الْمَجَلَّاتِ
|
10 dergi
|
اَلْأَحَدَ عَشَرَ كِتَاباً
|
11 kitap
|
الْإحْدَى عَشْرَةَ مَجَلَّةً
|
11 dergi
|
اَلْاِثْنَا عَشَرَ كِتَاباً
|
12 kitap
|
اَلْاِثْنَتَا عَشْرَةَ مَجَلَّةً
|
12 dergi
|
الثَّلَاثَةَ عَشَرَ كِتَاباً
|
13 kitap
|
الثَّلَاثَ عَشْرَةَ مَجَلَّةً
|
13 dergi
|
الْوَاحِدُ وَالْعِشْرُونَ كِتَاباً
|
21 kitap
|
الْإحْدَى وَالْعِشْرُونَ مَجَلَّةً
|
21 dergi
|
مِائَةُ الْكِتَابِ
|
100 kitap
|
مِائَةُ الْمَجَلَّةِ
|
100 dergi
|
ألْفُ الْكِتَابِ
|
1000 kitap
|
ألْفُ الْمَجَلَّةِ
|
1000 dergi
|
Örnekler:
1) اِشْتَرَيْتُ الْكِتَابَ بِأَرْبَعَةِ
الدَّنَانِيرِ.
2) اِشْتَرَيْتُ
الْكِتَابَ بِخَمْسِ اللِّيرَاتِ.
3) ذَهَبْتُ
إِلَى السُّوقِ مَعَ ثَمَانِيَةِ الطُّلَّابِ.
4) ذَهَبْتُ
إِلَى السُّوقِ مَعَ ثَمَانِي الطَّالِبَاتِ.
5) أُكْرِمَ
تِسْعَةُ الْمُتَفَوِّقِينَ.
6) أُكرِمتْ
عَشْرُ الْمُتَفَوِّقَاتِ.
7) شَاهَدْتُ
سَبْعَةَ الْأَفْلَامِ.
8) شَاهَدْتُ
ثَلَاثَ الْمُبَارَيَاتِ.
9) هَنَّأْتُ الثَّلَاثَةَ عَشَرَ
مُتَفَوِّقاً.
10) هَنَّأْتُ
الثَّلَاثَ عَشْرَةَ مُتَفَوِّقَةً.
11) بِعْتُ
الثَّمَانِيَةَ عَشَرَ دُونُماً.
12) بِعْتُ
الثَّمَانِيَ عَشْرَة أُونْصَةً مِنَ الذَّهَبِ.
13) اِسْتَعَنْتُ
بِالْأَرْبَعَةَ عَشَر بَحْثاً.
14) اِسْتَعَنْتُ
بِالسِّتَّ عَشْرَةَ رِوَايَةً.
15) زَارَنَا
الْاِثْنَا عَشَرَ سَائِحاً.
16) زَارَتْنَا
الْاِثْنَتَا عَشْرَةَ سَائِحَةْ.
17) قَابَلْتُ
الْأَحَدَ عَشَرَ فَائِزاً.
18) قَابَلْتُ
الْإحْدَى عَشْرَةَ فَائِزَةً.
19) سَاهَمَ
الْعِشْرُونَ سَبَّاحاً فِي تَمْثِيلِ الْعَرَبِ فِي إيطَالْيَا.
20) اِسْتَبْدَلْتُ
الثَّمَانِينَ رِيَالاً بِسِتَّةَ عَشَرَ دِينَاراً.
21) اِسْتَعَنْتُ
بِالثَّلَاثِينَ شَرِيطاً مَرْئِيّاً مِنْ أَجْلِ التَّعَرُّفِ عَلَى تَطَوُّرِ الْمَصَانِعِ
فِي الْمَدِينَةِ.
22) شَارَكَتْ
الْأَرْبَعُونَ فَتَاةً فِي تَوْزِيعِ الْهَدَايَا عَلَى الْمُسِنِّينَ.
23) أَعَدَّتْ
الْكُلِّيَّةُ السَّبْعِينَ طَالِبَةً لِلْاِهْتِمَامِ بِتَرْبِيَةِ ذَوِي الْحَاجَاتِ
الْخَاصَّةِ.
24) وُزِّعَتْ
الْمُعَلِّمَاتُ الْخَمْسُونَ الْمُتَدَرِّبَاتُ عَلَى السِّتِّينَ مَدْرَسَةً.
25) اِشْتَرَيْتُ
الْخَمْسَةَ وَالْعِشْرِينَ كِتَاباً.
26) اِشْتَرَيْتُ
السِّتَّ وَالْعِشْرِينَ مَجَلَّةً.
27) نَجَحَ
السِّتَّةُ وَالثَّلَاثُونَ طَالِباً.
28) نَجَحَتْ
الثَّمَانِي وَالْأَرْبَعُونَ طَالِبَةً.
29) أَمْضَيْتُ
فِي الْمَصِيفِ الْاِثْنَيْنِ وَالْخَمْسِينَ يَوْماً.
30) أَمْضَيْتُ فِي الْمَصِيفِ الْاِثْنَتَيْنِ
وَالثَّلَاثِينَ لَيْلَةً.
31) تَقَاعَدَ
حَسَنٌ بَعْدَ الثَّلَاثَةِ وَالثَّلَاثِينَ عَاماً الْمُحَدَّدَةَ لِلتَّقَاعُدِ.
32) تَقَاعَدَتْ
عَائِشَةُ بَعْدَ الثَّلَاثِ وَالثَّلَاثِينَ سَنَةً الْمُحَدَّدَةَ.
1) Kitabı,
4 dinara satın aldım.
2) Kitabı, 5 liraya
satın aldım.
3) 8 öğrenci ile birlikte
çarşıya gittim.
4) 8 öğrenci ile
birlikte çarşıya gittim.
5) 9 üstün
başarılıya ikramda bulunuldu.
6) 10 üstün
başarılıya ikramda bulunuldu.
7) 7 filmi
seyrettim.
8) 3 maçı
seyrettim.
9) 13 üstün
başarılıyı kutladım.
10) 13 üstün
başarılıyı kutladım.
11) 18 dönümü
sattım.
12) Altının 18
onsunu sattım.
13) 14 araştırmadan
istifade ettim.
14) 16 romandan
istifade ettim.
15) 12 turist bizi
ziyaret etti.
16) 12 turist bizi
ziyaret etti.
17) 11 kazananla
görüştüm.
18) 11 kazananla
görüştüm.
19) İtalya’da
Arapları temsilde 20 yüzücü katkı sağladı.
20) 80 Riyali 16
dinarla değiştirdim.
21) Şehirdeki
fabrikaların gelişimini anlamak için 30 videokasetinden istifade etti.
22) Hediyelerin
yaşlılara dağıtımına 40 genç kız katıldı.
23) Özel ihtiyaç
sahiplerinin eğitimiyle ilgilenmeleri için fakülte, 70 öğrenci hazırladı.
24) 50 deneyimli
bayan öğretmen, altmış okula dağıtıldı.
25) 25 kitabı satın
aldım.
26) 26 dergiyi
satın aldım.
27) 36 öğrenci
başarılı oldu.
28) 48 bayan öğrenci
başarılı oldu.
29) Yazlıkta 52 gün
geçirdim.
30) Yazlıkta 32 gece
geçirdim.
31) Hasan,
emeklilik için belirlenen 33 yıldan sonra emekli oldu.
32) Ayşe, emeklilik
için belirlenen 33 yıldan sonra emekli oldu.
Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere Arapçada sayma sayıları, genellikle "aded+madud" şeklinde (ben bu bütüne sayısal temyiz grubu demek istiyorum) kullanılmaktadır. Oysa Türkçede sayma sayıları genellikle sıfat tamlamasında ve sıfat olarak kullanılır.
Sayma sayıları Arapçada sıfat tamlamasında ve sıfat olarak da kullanılabilir fakat sayma sayılarını sıfat tamlamasında sıfat olarak kullanabilmek için önce yukarıda anlatılan temyiz grubunu ve aded-madud arası ilişkileri bilmek gerekir. Aded-madud arası ilişkiler dikkate alınarak kurulan yukarıdaki terkiplerde madud, aded'in önüne alınarak aralarında iki açıdan yani tarif-tenkir ve irap (merfu-mansûb-mecrûr) açılarından mutabakat sağlanırsa (1 ve 2 sayılarında olduğu gibi) sıfat tamlaması kurulmuş olur. Bu işlemi 3-10 arası sayılarda yapmak mümkündür.
كِتَابٌ وَاحِدٌ
|
1 kitap
|
مَجَلَّةٌ وَاحِدَةٌ
|
1 dergi
|
كِتَابَانِ اثْنَانِ
|
2 kitap
|
مَجَلَّتَانِ اثْنَتَانِ
|
2 dergi
|
كُتُبٌ ثَلَاثَةٌ
|
3 kitap
|
مَجَلَّاتٌ ثَلَاثٌ
|
3 dergi
|
أَبْوَابٌ أَرْبَعَةٌ
|
4 kapı
|
غُرَفٌ أَرْبَعٌ
|
4 oda
|
صُفُوفٌ خَمْسَةٌ
|
5 sınıf
|
مَكْتَبَاتٌ خَمْسٌ
|
5 kütüphane
|
أَحْذِيَةٌ سِتَّةٌ
|
6 ayakkabı
|
حَدَائِقُ سِتٌّ
|
6 bahçe
|
أَقْلَامٌ سَبْعَةٌ
|
7 kalem
|
حَقَائِبُ سَبْعٌ
|
7 çanta
|
طُلَّابٌ ثَمَانِيَةٌ
|
8 erkek öğrenci
|
طَالِبَاتٌ ثَمَانٍ
|
8 kız öğrenci
|
مُدَرِّسُونَ تِسْعَةٌ
|
9 erkek öğretmen
|
مُدَرِّسَاتٌ تِسْعٌ
|
9 bayan öğretmen
|
مُدَرِّسُونَ عَشَرَةٌ
|
9 erkek öğretmen
|
مُدَرِّسَاتٌ عَشْرٌ
|
9 bayan öğretmen
|
Not: Yukarıdaki
sıfat tamlaması formunda gelen aded ve madudu, önlerine EL takısı koymak suretiyle marife yapmak mümkündür (الْمُعَلَّقَاتُ
السَّبْعُ “yedi askı/muallaka” gibi).
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder